رابطه مابعدالطبیعه با طبیعیات

author

  • محمدجواد رضایی استادیار دانشگاه تربیت معلم
Abstract:

آنچه در این مقاله می‌آید گزارشی است از آرای حکیمان مسلمان، خصوصا اصحاب حکمت متعالیه درباره روابط مابعدالطبیعه و طبیعیات و بررسی و نقد آنها. در بیان شواهد سعی شده است به آثار استادان معاصر فلسفه اسلامی استناد شود تا نشان داده شود که این موضع هنوز هم طرفدار دارد و صرفا رأی و نظر حکیمان پیشین نیست. این بزرگان معتقدند که همه علوم در اثبات وجود موضوع، اصول متعارف و پاره‌ای از اصول موضوعه خویش محتاج مابعدالطبیعه‌اند. از آن طرف، مابعدالطبیعه در مسائل فلسفی محض هیچ احتیاجی به هیچ علم دیگری ندارد، هرچند در پاره‌ای از مسائل داده‌های سایر علوم را به عنوان اصل موضوع تلقی می‌کند و صغرای استدلال خویش قرار می‌دهد. در این مقاله، هر دو بخش این نظریه مورد بررسی و نقد قرار گرفته و بیان شده است که قبول یا رد وجود خارجی اشیا و نیز اصول متعارفی مانند اصل امتناع تناقض، مستند به هیچ استدلال برهانی نیست، بلکه انتخابی اولیه است که موافقان و مخالفان به یکسان می‌توانند آنها را به منزله اصل موضوع تلقی کنند. بنابراین، فیلسوف و غیرفیلسوف در این قبول یا رد یکسانند. علاوه بر آن، در فلسفه تاکنون هیچ برهانی براثبات این امور عرضه نشده، بلکه برهان اقامه شده است که این امور بدیهی اولی‌اند و نمی‌توان آنها را اثبات کرد. در این مقاله، نکات دیگری که این بزرگان ادعا کرده‌اند، مانند فرق قضایای فلسفی با قضایای علمی و امثال آن ارزیابی و نقد شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

رابطه طبیعیات و مابعدالطبیعه در حکمت ابن سینا

این رساله در یک مقدمه و شش بخش تنظیم شده است : اول) تمهیدات ، دوم) مابعدالطبیعه از نظر ابن سینا، سوم) طبیعیات از نظر ابن سینا، چهارم) مسائل مابعدالطبیعه، پنجم) مسائل طبیعیات ، ششم) ماحصل و مرور. در مقدمه به بیان طرح تحقیق پرداخته شده است . سوالهای این طرح اصلی عبارتند از: .1آیا طبیعیات مبتنی بر مبادی مابعدالطبیعی است ؟ .2آیا مابعدالطیبیعه سینوی نیز مبتنی بر مبادی طبیعی است ؟ .3آیا کشف بطلان اصو...

15 صفحه اول

مابعدالطبیعه دکارت، تمهیدی بر ورود ریاضیات به طبیعیات

در اغلب آثاری که درباره دکارت نگاشته شده، صراحتاً تصویری ریاضی از جهان در مابعدالطبیعه او عرضه شده است. اما چون در محافل فلسفی، آثار علمی و ریاضی دکارت مغفول مانده و بیشتر به آثار مابعدالطبیعی وی پرداخته شده توصیفی تحلیلی از اینکه دکارت چگونه طبیعت را جامه ریاضیات پوشانید و پای علوم دقیقه را به طبیعیات گشود مطرح نشده است. حتی برخی از اهل نظر، فلسفه‌ورزی‌های دکارت را مستقل از آثار علمی او دانسته‌...

full text

رابطه طبیعت و مابعدالطبیعه در حکمت متعالیه

در این پژوهش به دو مسئله محوری پرداخته شده است: (1) ارائه تصویری از چالش عمیق بین طبیعت و مابعدالطبیعه در آثار بنیان‌گذاران فلسفه و حکمت یونان، یعنی افلاطون و ارسطو؛ (2) ترمیم و بازسازی این نقیصه با استمداد از آموزه‌های حکمت متعالیه و ارائه تبیین رضایت‌بخش و معقول از ارتباط وثیق بین طبیعت و مابعدالطبیعه در اندیشه‌های ملاصدرا. در این نوشتار، زمینه‌ها و بستر‌هایی که با توجه به مبانی حکمت صدرایی م...

full text

رابطه طبیعت و مابعدالطبیعه در حکمت متعالیه

در این پژوهش به دو مسئله محوری پرداخته شده است: (1) ارائه تصویری از چالش عمیق بین طبیعت و مابعدالطبیعه در آثار بنیان گذاران فلسفه و حکمت یونان، یعنی افلاطون و ارسطو؛ (2) ترمیم و بازسازی این نقیصه با استمداد از آموزه های حکمت متعالیه و ارائه تبیین رضایت بخش و معقول از ارتباط وثیق بین طبیعت و مابعدالطبیعه در اندیشه های ملاصدرا. در این نوشتار، زمینه ها و بستر هایی که با توجه به مبانی حکمت صدرایی م...

full text

کانت ومعنای مابعدالطبیعه

این نوشتار به دنبال آن است تا مجموعه معانی وکاربرد های واژه مابعدالطبیعه یا متافیزیک را ازنظر کانت مورد تحقیق قرار دهد و تعریف و توصیفی را که درمورد هریک ازآنها صورت گرفته است، بیان کند. یکی از بحث انگیزترین موضوعات فلسفه کانت، معنای مابعدالطبیعه است.با تامل درآثار کانت روشن می شود که به طور کلی کانت واژه مابعدالطبیعه یا متافیزیک را درسه حالت «مطلق» به صورت «مابعدالطبیعه» یا«متافیزیک»، وحالت«مض...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 7-8

pages  89- 106

publication date 2001-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023